راهنماي گردشگري خوزستان
راهنما راننده تخصصی گردشگری استان خوزستان
استان خوزستان که یکی از خاستگاههای تمدنهای کهن بشری به شمار میرود، در جنوب غربی ایران واقع شده و دارای فرهنگ غنی و جاذبههای کمنظیری در زمینههای طبیعی، تاریخی، معماری، اجتماعی و فرهنگی است و شهرستان شوشتر نیز که از شهرهای کهن در شمال شرقی خوزستان محسوب میشود، شهری باستانی بازمانده از ادوار تاریخی با آمیزههایی از تمدن، فرهنگ، تاریخ و اقوام است.
شوشتر با مساحت ۲۴۳۶ کیلومتر مربع در شمال استان خوزستان و در جنوب غربی کشور ایران، واقع است. جمعیت شهرستان شوشتر طبق سرشماری سال 1395، بالغ بر 192028 نفر است و در استان خوزستان پس از کلانشهر اهواز و شهرهای دزفول و آبادان، چهارمین شهر بزرگ استان از لحاظ جمعیت محسوب میشود. این شهرستان، دارای سه بخش مرکزی، میانآب و شعیبیه است.
شهر شوشتر از کهن شهرهای جهان است که از ابتدای شکلگیری، شهر بوده است و وجود تونل باستانی داریون، موجودیت و هویت این شهر را در زمان هخامنشیان، اثبات میکند. شوشتر، در زمان ساسانیان از شهرهای مهم ایران باستان بوده است، به گونهای که والرین (قیصر روم) و جمعی از لشگر روم، بدست شاپور ساسانی در این شهر، به اسارت گرفته شده و آنان ملزم به تجدید بنای پل شادروان و سازههای آبی در شوشتر شدند. شوشتر از زمان ساسانیان تا ابتدای پهلوی اول، در اغلب ادوار تاریخی، مرکز استان خوزستان بوده است و امروزه با وجود آسیابها و آبشارهای متعدد که در فهرست آثار یونسکو، مورد ثبت جهانی قرار گرفته، به نام پایتخت سازههای آبی جهان، شهرت یافته است.
زبان بیشتر مردم این شهر، فارسی با گویش شوشتری است. میانگین ارتفاع شهرستان شوشتر از سطح دریا ۱۵۰ متر و ارتفاع نقطه مرکزی شهر شوشتر از سطح دریا، ۶۵ متر است. شوشتر، همانند اغلب شهرهاي خوزستان، داراي تابستانهاي گرم و نیمه مرطوب و زمستانهاي معتدل مديترانهاي است. از لحاظ طبیعی، دامنههای پایانی کوههای زاگرس، مرز شرقی این شهرستان و رودخانه دز، مرز غربی این شهرستان را تشکیل میدهند. کوههای مشرف به شوشتر، فَدَلک نام دارند که پایان چینخوردگیهای زاگرس در جلگه خوزستان است. فاصله شوشتر تا اهواز ۸۵ کیلومتر و تا تهران 7۳۱ کیلومتر است. این شهرستان از سمت غرب به شهرستان کرخه و شوش، از شمال به شهرستانهای دزفول و گتوند، از شرق به شهرستان مسجد سلیمان، از جنوب شرقی به شهرستان هفتکل و از جنوب به شهرستانهای باوی و اهواز، محدود میشود.
بافت تاریخی، در هسته مرکزی شهرها قرار دارد که با حافظه تاریخی و هویت اجتماعی شهری، پیوند ناگسستنی دارد. بافت تاریخی شوشتر مشتمل بر 221 هکتار از 447 هکتار بافت تاریخی خوزستان، که دارای بافتی بسیار متراکم و فشرده است و این شهر را در ردیف شهرهای دارای بافت تاریخی غنی همانند یزد، اصفهان، شیراز و تبریز قرار داده است که با توجه به بهم پیوستگی بافت و قرارگیری در محدوده آثار تاریخی، دارای پتانسیل فراوان برای توسعه مراکز پذیرایی و اقامتی سنتی در شوشتر است.
شوشتر، به دلیل قدمت و پیشینه تاریخی کهن، بیش از هر شهر دیگری در استان خوزستان، دارای جاذبههای تاریخی و طبیعت گردی است. شهرستان شوشتر دارای حدود ۳۵۰ اثر ثبت ملی و ۱۳ سند تاریخی در فهرست میراث فرهنگی کشور است.
وجود دو شاخه رود گرگر و شطیط، از رودخانه کارون بزرگ که شوشتر را همچون نگینی در بر میگیرند و آثار تاریخی همچون دهها آسیاب و آبشار و بند و پل بند (ثبت جهانی)، مسجدجامع، بقاع مذهبی، تونل داریون، کلاه فرنگی، قلعه سلاسل، بازار سنتی، کاروانسراها، ساباطها و دهها خانه تاریخی، بافت سنتی شهر شوشتر را حائز اهمیت میکند.
معماری خانههای سنتی شوشتر، متأثر از قرارگیری در مناطق گرم و مرطوب، شامل هشتی، حیاط، ایوان، بیرونی و اندرونی، خرند، شبستان، شوادان، غلام گردش، پیش بام، پشت بام، آشپزخانه و آبدارخانه، هستند. از مهمترین اجزاء خانههای سنتی شوشتر، فضاهایی زیرزمینی به نام شبستان (زیر زمین اول) و شوادان یا شبادان (زیر زمین دوم)، هستند که به عنوان بخشی از خانه با جنبه اقلیمی، مطابق با اصول معماری ایرانی ساخته شدهاند. از دیگر اجزاء مهم بافت سنتی شوشتر، وجود دهها «ساباط» در کوچههای بافت سنتی است که مهمترین دلیل ایجاد آن، وجود شرایط جغرافیایی و اقلیمی بوده است. دیوارههایی بلند بر کوچههای باریک، میساختند تا رهگذران از تابش نور خورشید و گرما در امان باشند. بیشترین تعداد ساباط در استان خوزستان، در بافت سنتی شوشتر بر جای مانده است که بر اهمیت سنتی این شهر میافزاید.
شوشتر، شهری است که صنعت بافندگی آن شهرت جهانی داشته و دست بافتههای آن به دورترین نقاط عالم فرستاده میشد. یکی از این دست بافتهها، پارچه ارزشمند «دیبا» بوده که روزگاری این پارچه برای پوشش کعبه، در شوشتر تولید میشد. صنایع دستی شاخص شوشتر، بافندگی و منسوجات است. دیبای شوشتری و احرامی، از مشهورترین بافتههای صنعتگران شوشتری به شمار میروند. از گذشته تا چند دهه اخیر، مشاغل بسیاری از مردم شوشتر در زمینه پارچهبافی، ابریشمبافی، کپوبافی، جاجیمبافی، فرشبافی، گلیمبافی، حصیربافی، شالبافی و عبابافی بوده است که نام خانوادگی بسیاری از مردم شوشتر، پیوند با مشاغل بافندگی دارد. دانش سنتی رنگرزی و مهارت خورجین بافی، جزو میراث ناملموس خوزستان هستند که ارتباط مستقیم با فرهنگ، تمدن و اقوام ساکن در شوشتر دارند که به ثبت ملی رسیدهاند.
یکی از غذاهای معروف شوشتر، نان چرب است که شوشتریها به عنوان غذای جشن عروسی طبخ میکنند. آش غُلغُل، دیگر غذای محلی، برای صبحانه استفاده میشود. به غیر از این، قلیه به و انار، پلو شوشتری، خورش آلو، دیزی شوشتری و حمیص شوشتری، هم از غذاهای معروف شهر شوشتر هستند. کلوچه شوشتری نیز از خوراکیهای محلی است که به ثبت ملی هم رسیده است.
منبع: پایان نامه کارشناسی ارشد اینجانب تحت عنوان تأثیر جهانبینی فرهنگی و اصالت بر فرایند قصد رفتاری گردشگران در بازدید از خانههای سنتی با استفاده از الگوی رفتار هدفمند (مورد مطالعه: شهرستان شوشتر)
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
عزیز، می تونیم با یک برنامه ریزی منتناسب با علاقه و حوصله شما، یک روز پر بار و خوب رو براتون رقم بزنیم و جای جای شهر باستانی شوشتر رو بهتون نشون بدیم و شما رو به اعماق تاریخ ببریم و با خوراکی های محلی، کامتون رو شیرین کنیم. اگه دوست داشته باشید می تونیم از شهر مسجدسلیمان هم بازدید کنیم. کافی است با ما تماس بگیرید تا درباره سفر به شوشتر صحبت کنیم
